میکروب معده Helicobacter pylori (H. pylori) infection
علت،علائم و درمان میکروب معده (هلیکوباکتری) چیست؟
هلیکوباکتری یا میکروب معده نوعی باکتری معده است. این موجودات ذره بینی می‌توانند وارد بدن شما شده و در دستگاه گوارش زندگی کنند. پس از چندین سال، باعث بوجود آمدن زخم معده یا زخم بخش بالایی روده کوچک می‌شوند.
میکروب معده چیست؟
عفونت معده ناشی از میکروب (باکتری معده) شایع بوده که علت اصلی زخم های سیستم گوارشی را تشکیل میدهد و در حدود دو سوم در صد جمعیت جهان این باکتری را در بدن خود حمل میکند اما برای همه افراد مبتلا این باکتری باعث بوجود آمدن زخم نمیشود. با دسترسی بیشتر به آب سالم و بهداشت، افراد کمتری نسبت به قبل به این باکتری مبتلا می‌شوند.
پس از ورود هیلکوباکتری به بدن، به غشای معده حمله میکند، این غشاازمعده در برابر اسیدی که برای هضم غذا استفاده میشود، محافظت میکند. وقتی باکتری آسیب قابل توجهی به غشای معده وارد کرد، اسید می‌تواند وارد غشا شود و باعث بوجود آمدن زخم معده گردد. زخم معده موجب خونریزی، عفونت و جلوگیری از حرکت غذا در دستگاه گوارش می گردد.
معکولا این باکتری از طریق غذا، آب یا ظرف آلوده انتقال میکند . و در کشورها یا جوامعی که فاقد سیستم فاضلاب مناسب هستند یا آب سالمی ندارد بیشتر شایع است. همچنین باکتری معده از طریق تماس با بزاق یا مایعات دیگر بدن فرد مبتلا به آن قابل سرایت است.
میکروب معده در کودکان شیوع بیشتری دارد و بسیاری از افراد در دوران کودکی به این بیماری مبتلا می شوند، اما این باکتری به بزرگسالان نیز قابل سرایت است که برای سالیان زیادی در بدن زندگی می‌کنند و در اغلب موارد افرادی که مبتلا به آن‌ها می‌شوند دچار زخم معده و علائم دیگر نمیشود.
علائم و نشانه ها
در صورتی که زخم معده دارید، درد شدید یا خفیفی را در شکم خود احساس می‌کنید. این دردها موقتی هستند، اما وقتی معده شما خالی است، مثلاً بین وعده‌های غذایی یا در نیمه شب، این درد اغلب بیشتر حس میشود. این درد می‌تواند بین چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. پس از گرفتن غذا ، یا مصرف آنتی اسید درد تا حدودی تسکین پیدا میکند. علائم دیگر ناشی از میکروب معده شامل موارد زیر میشود:
نفخ
آروغ
فقدان احساس گرسنگی
تهوع
استفراغ
کاهش وزن بدون دلیل مشخص
مدفوع خونی، تیره یا قرمز رنگ
احساس خستگی بدون دلیل خاصی
رنگ پریدگی پوست
استفراغی که دارای خونی است و شبیه قهوه آسیاب شده می باشد
دل درد شیدد
عفونت هلیکوباکتری ممکن است منجر به سرطان معده شود، هر چند که این امر بیشتر شایع نیست. داروهایی مثل داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی نیز می‌توانند باعث آسیب رساندن به غشای معده شما شود، بنابراین لازم است علت اصلی زخم معده را دریافت نموده تا درمان مناسب برای بهبود آن انتخاب گردد.
تشخیص
روش های تشخیصی هلیکوباکتری:
- آزمایش خون: آزمایش H.pylori سلول‌های ضد عفونت یا آنتی‌بادی هلیکوباکتر را بررسی میکند. اگر چنین آنتی‌بادی در خون وجود داشته باشد، به این معناست که شما مبتلا به هلیکوباکترپیلوری هستید.
- آزمایش کشت مدفوع: این آزمایش هرگونه باکتری غیرطبیعی در دستگاه گوارش را که سبب بروز اسهال و سایر مشکلات میشود را شناسایی میکند. انجام و دریافت پاسخ این تست بین ۲ تا ۳ روز زمان می‌برد
- تست تنفسی: برای انجام این تست شما ابتدا یک قرص اوره که دارای مولکول‌های کربنی است را قورت می‌دهید. سپس اگر کربن در این تست یافت شود به این معناست که هلیکوباکترپیلوری آنزیم اوره آز را ساخته است. این آنزیم سبب ضعیف شدن پوشش مخاطی معده میشود
- آندوسکوپی فوقانی: در این روش متخصص از مبدل آندوسکوپی مری استفاده کرده و پوشش مری، معده و اثنی عشر را موردبررسی تصویری قرار میدهد
درمان میکروب معده شامل موارد ذیل میباشد:
1_ از بین بردن میکروب‌ها.
2_ درمان غشای معده
3_ پیشگیری از بازگشت زخم‌ها.
درمان اچ پایلوری :
برای درمان اچ پیلوری پزشک پیش از هر چیزی انجام تست را لازم می‌داند. اغلب افراد مبتلا به هلیکوباکتر پیلوری یا اچ پیلوری اصلاً از ابتلای خود به این بیماری آگاهی ندارند، به همین علت بیشتر آن‌ها به‌صورت تصادفی یا در خلال شک پزشک به این بیماری متوجه ابتلای خود به عفونت می‌شوند. بنابراین اگر علائم شایع این بیماری را دارید، حتماً جهت تشخیص و درمان ابتدا به متخصص مراجعه کنید.
درمان h pylori بر اساس معاینات پزشکی شروع خواهد شد. پزشک برای انتخاب روش درمانی درست موارد زیر را بررسی میکند و سپس یک برنامه درمانی خاص به شما ارائه خواهد کرد:
- سن، سلامت کلی و وضعیت سلامت گذشته شما
- مشکل شما چقدر جدی است
- از چه داروهایی استفاده می‌کنید و تحت چه درمان‌هایی قرارگرفته‌اید
ضمن بررسی موارد بالا پزشک از داروهای زیر جهت درمان این عفونت باکتریایی استفاده میکند:
- مسدودکننده‌های H۲ که به کاهش میزان اسید در معده با مسدود کردن هورمون هیستامین کمک می‌کنند
- مهارکننده‌های پمپ پروتون که به جلوگیری از تولید اسید معده کمک می‌کنند
- محافظ‌های مخاط معده که از پوشش معده در برابر اسید محافظت می‌کنند و همچنین سبب کشته‌شدن باکتری‌ها می‌شوند
به طورکلی رژیم غذایی به‌خصوصی برای عدم ابتلا و یا درمان این بیماری وجود ندارد. اما پزشکان توصیه می‌کنند حتماً دست‌ها را قبل از غذا خوردن با آب و صابون بشویید. حتماً از پخته شدن غذاها اطمینان حاصل کنید. از آبی که می‌نوشید اطمینان حاصل کنید و مطمئن شوید که منبع آن تمیز است. البته در کنار این موارد مراقبتی برخی از مواد غذایی هستند که می‌توانند به کاهش علائم این بیماری و برطرف کردن آن کمک کنند. رژیم غذایی اچ پیلوری بهتر است حاوی مواد غذایی و ترکیبات زیر باشد:
- منابع غذایی پروبیوتیک
- روغن زیتون
- چای سبز
- ریشه شیرین‌بیان
- عسل
- جوانه‌های بروکلی
نویسنده: دکتر معصومه غریب یار
